Trong những năm gần đây, vấn đề phân biệt thế hệ đã tăng lên làm nổi bật những tên gọi mà đôi khi người ở thế hệ trước không quan tâm đến. Gen X, Y, Z là một ví dụ điển hình. Vậy sự khác nhau giữa Gen X, Y, Z là gì? Bạn thuộc thế hệ nào?
1. Định nghĩa
Gen X đề cập đến những người được sinh ra từ đầu những năm 1965 đến 1980. Tính đến thời điểm hiện tại, bộ phận này nằm trong khoảng 40-54 tuổi và là cha mẹ của thế hệ Millennials.
Trong khi đó, Gen Y hay thường được gọi là thế hệ Millennials được biết đến với những tên gọi khác như thế hệ Y, thế hệ Echo Boomers, Gen Next, Generation Y, Gen Me, Gen We, thế hệ 8x, thế hệ 9x,… chỉ bộ phận được sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 1981 đến năm 1995.
Cuối cùng, gen Z hay còn được gọi là thế hệ Z, dùng để chỉ nhóm dân số được sinh ra vào khoảng thời gian từ năm 1996 đến 2012.
Được sinh ra trong thời kỳ công nghệ cực kỳ phát triển, nên gen Z còn hay được gọi tên là: iGeneration, Homeland Generation, Net Gen, Digital Natives, Neo-Digital Natives, Pluralist Generation, Internet Generation, Centennials, Hậu – Millennials, Zoomer, Gen Wii, Gen-Tech
2. Sự kiện định hình
Các sự kiện định hình thế hệ của gen X, Y, Z hoàn toàn khác nhau. Cụ thể, sự kiện định hình liên quan đến Gen X bao gồm sự gia tăng điện toán nặng và Chiến tranh lạnh.
Trong khi đó, sự kiện giúp định hình Gen Y gắn liền với các sự kiện suy thoái kinh tế lớn, sự xuất hiện của Internet bao gồm một số phương tiện truyền thông xã hội, tình trạng khủng bố
Cuối cùng, sự kiện định hình Gen Z gắn liền với sự kiện cách mạng công nghệ 4.0 bùng nổ với sự góp mặt của trí tuệ nhân tạo AI cũng như một số tiện ích công nghệ đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống như điện thoại thông minh, laptop,…
3. Đặc điểm hành vi
Không phải ngẫu nhiên, người ta gọi tên cho từng thế hệ. Nguyên nhân có thể đến từ việc những người trong cùng một thế hệ thường có những hành vi giống nhau. Bởi vậy, đặc điểm hành vi của Gen X, Y, Z cũng hoàn toàn khác nhau.
Đối với Gen X, những người ở thế hệ này thường:
- Có xu hướng tự chủ, quyết đoán với tư duy cởi mở: Thế hệ X thương có quan niệm sống tự chủ, quyết đoán hơn so với những thế hệ khác. Họ cũng là những người quan tâm đến sự sáng tạo hơn là những yếu tố mang tính hình thức, rập khuôn, quy củ.
- Trận trọng tình cảm thân thiết: Thế hệ X trân trọng mối quan hệ tình cảm thân thiết như gia đình, bạn thân hơn là các mối quan hệ xã giao. Khi đã có mục tiêu cho bản thân, thế hệ X có xu hướng theo đuổi những thứ đam mê, truyền cảm hứng và động lực cho họ hơn là những yếu tố an toàn và nhàm chán. Tuy nhiên, có một số người thuộc nhóm X gặp rắc rối với chủ nghĩa cá nhân. Điều này đôi khi có thể trở thành thách thức khi làm việc nhóm hoặc giao tiếp với người khác.
- Có khả năng cân bằng tốt giữa công việc và gia đình
- Đánh giá vấn đề đa chiều, công tâm: Gen X có xu hướng tiếp cận vấn đề từ nhiều phía khi bàn luận hoặc phân tích, từ đó, họ có một cái nhìn đa chiều (điểm yếu, điểm mạnh, tích cực, tiêu cực,…) đối với vấn đề đó. Chình vì vậy, các quyết định được đưa ra bởi gen X thường công tâm, thấu đáo và khá toàn diện.
- Trong công việc có tính kiên trì cao: Gen X luôn kiên trì, nỗ lực và nghiêm túc với mục tiêu đề ra trong suốt chặng đường dài. Họ ít khi bỏ ngang dở dang nhất là đối với mục tiêu đã có.
- Có khả năng quản lý tài chính cá nhân tốt: Gen X hiếm khi chi tiêu bừa bãi, họ biết cách kiểm soát dòng tiền của bản thân một cách chặt chẽ và biết cách đặt ra kế hoạch tiết kiệm, đầu tư định kỳ và tích luỹ. Bởi vậy, thế hệ X luôn cảm thấy an tâm về tương lai tài chính của bản thân.
Trong khi đó, đối với những người thuộc Gen Y, họ thường có chung những đặc điểm sau:
- Cởi mở và đón nhận những quan điểm trong cuộc sống: Đặc điểm này chính là kết quả của cuộc suy thoái kinh tế năm 2008. Khi đó họ cần chấp nhận thay đổi quan điểm về cuộc sống để có thể vượt qua khó khăn cũng như thích nghi với môi trường xung quanh.
- Cân bằng công việc và cuộc sống; Những người thuộc gen Y thường đề cao cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Họ luôn có những khung giờ nhất định để làm việc, học tập và giải trí.
- Giỏi sử dụng Internet: Một số người thuộc thế hệ Y thành công và nổi tiếng nhờ công nghệ và Internet. Đa số thế hệ Y tận dụng hiệu quả sự phát triển của Internet để học tập, tìm kiếm thông tin cũng như phát triển khả năng bản thân.
- Giao tiếp và hòa nhập tốt trong xã hội: Đây cũng là lý do Gen Y mặc dù khao khát có được những vị trí cao trong sự nghiệp nhưng lại thích tham gia vào một nhóm thay vì làm việc một mình.
- Tập trung vào kết quả thay vì quá trình: Thế hệ Y được đánh giá cao bởi tính linh hoạt trong công việc bởi họ chú trọng vào kết quả thay vì tập trung vào quá trình. Thông thường, họ có xu hướng đề cập đến việc hoàn thành công việc trong qúa trình báo cáo, trao đổi thay vì mô tả chi tiết họ làm việc ra sao, quy trình nào, bằng phương pháp nào.
- Có tư duy mới: Những người thuộc thế hệ X có xu hướng đặt câu hỏi về quy trình và quy tắc đã thiết lập để có thể hiểu rõ hơn về các cách thực hiện cải tiến, từ đó hỗ trợ công việc của họ được giải quyết hiệu quả và nhanh hơn. Bên cạnh đó, khả năng áp dụng kiến thức của họ về phần mềm và công nghệ mới để cải tiến và tự động hoá các quy trình làm việc là yếu tố thiết yếu và chủ chốt giúp họ đạt được hiệu quả công việc.
Cuối cùng, gen Z thường mang những đặc điểm chung như sau:
- Kết nối toàn cầu: Thế hệ Z là thế hệ hội nhập toàn cầu, tất cả mọi người đều có thể chia sẻ và bàn luận bết kỳ chủ đề nào đang diễn ra ở bất kỳ nơi nào trên thế giới.
- Thế hệ của kỹ thuật số: Hầu hết những người thế hệ Z được tiếp cận với mạng Internet sớm và sử dụng thành thạo các công cụ để tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng và nhanh chóng. Đặc biệt, smartphone là thiết bị được thế hệ Z dùng để thực hiện việc tra cứu này. Theo nghiên cứu của Appota, có gần 39% những người sinh ra ở thế hệ Z ưu tiên sử dụng các ứng dụng trên điện thoại thay vì phiên bản web trực tuyến.
- Thích nghi với môi trường rất nhanh, di chuyển và thay đổi liên tục: Các hoạt động thể thao sau giờ làm hoặc học tập, tham gia gặp mặt bạn bè, đi chơi, hoặc đến workshop là một số hoạt động được gen Z yêu thích. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến gen Z thường xuyên xê dịch.
- Kết nối xã hội và thể hiện bản thân mạnh mẽ: Mạng xã hội được coi là thế giới riêng của gen Z, nơi họ cập nhật xu hướng chung của thế giới nhanh nhất, tự tin chia sẻ suy nghĩ và giúp đỡ phát triển những cộng động nhỏ hơn hay thế hệ tiếp nối.
- Cởi mở trong suy nghĩ: Gen Z dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi và chấp nhận rủi ro. Không quá ngạc nhiên khi gen Z có xu hướng chuyển nhà hay thay đổi công việc nhanh hơn bao giờ hết. Bằng vốn kiến thức sẵn có cũng như vốn hiểu biết về thế giới xung quanh mà gen Z đa phần không thích cuộc sống an nhàn và đã được sắp đặt trước.
- Nhanh nhạy và trực quan: Gen Z có xu hướng thích học tập và giải trí qua video bởi họ được tương tác và kích thích bằng nhiều giác quan. Đây cũng là một công cụ hiệu quả để Gen Z sáng tạo những nội dung thương hiệu cá nhân. Có thể nói rằng, gen Z là thế hệ trực quan, nhanh nhạy, cập nhật sớm và sống nhanh. Chính điều này cũng khiến các thế hệ đi trước đánh giá họ là thiếu đi nội tâm sâu sắc.
- Tạo ra xu hướng mới: Gen Z được tiếp xúc với Internet và công nghệ từ sớm nên họ đang dần trở thành người đi tiên phong và tạo ra nhiều xu hướng, trào lưu trong cuộc sống ngày nay. Mặc dù có số lượng ít hơn gen Y, nhưng gen Z lại có khả năng gây ảnh hưởng trực tiếp khi những hot trend của giới trẻ hiện nay đều bắt nguồn từ thế hệ này.
- Tạo ảnh hưởng trong mảng tiêu dùng: Mặc dù chiếm số lượng nhỏ trong cơ cấu dân số và chỉ có một bộ phận ít mới bắt đầu đi làm và số tiền kiếm được không nhiều, nhưng gen Z lại ảnh hưởng đến thị trường tiêu dùng hiện nay. Họ là những người có chính kiến và tác động rất lớn đến quyết định mua của những người nhiều tiền trong gia đình.
- Khả năng sáng tạo nội dung tốt và tự học hiệu quả: Thế hệ Z được đánh giá rất cao về khả năng tự học. Đặc biệt, đây cũng là thế hệ có tiếng Anh tốt nhất so với các thế hệ còn lại.
- Xu hướng hẹn hò trực tuyến: Là thế hệ của công nghệ và kỹ thuật, không lạ khi gen Z đang ngày càng có xu hướng hẹn hò trực tuyến. Thái độ đối với việc hẹn hò trực tuyến đã được cải thiện rất nhiều. Đặc biệt là gen Z, những người cởi mở và thoải mái trong suy nghĩ.
